Bilgisayar Şirketlerinin Dijital Karnesi

Bundan iki yıl önce, ziyaret için internet sitesinden adresini aradığım bir dağıtıcı firmanın sitedeki adres krokisinde, işin içinde çıkamayıp birkaç dakika debelendikten sonra, kuzey yönünün ekranın aşağısına geldiğini görünce ağzım açık kalmıştı. Bugün o kroki değişmiş, ancak hâlâ elle çizilmiş bir kroki ve temel yön bilgisi olmayan bir tarafından hazırlanmış. Bir “Bilgisayarcı” olarak Google’dan bu kadar habersiz olunmasının üzücü olduğunu düşündükten sonra aklıma hemen şu soru geldi: Ellerinden iPhone ve Blackberry cihazları düşürmeyen yöneticilere sahip bizim bilgisayar şirketlerimiz gerçekten bilişimin geçirdiği dijital devrimden haberdar mı?

Türk Bilgisayar Şirketlerinin dijital karnesini belirlediğimiz bu makale bilimsel kaygısı olan bir araştırma yazısı değildir. Şirketlerin internetteki dijital ayak izlerini takip ederek hazırladığımız bu çalışmada amacımız uluslar arası faaliyet gösteren şirketler dışında kendi girişimcilerimizin bir nebze olsun sosyal ağlara, arama motorları ve benzeri araçlara, sosyal sorumluluk projelerine, müşteri ilişkileri yönetimine, yeşil bilişim ve benzeri güncel dijital uygulamalarına ilgisini çekebilmek ve buradan elde edebilecekleri faydaları göstermektir.

Web Siteleri ve Popülerlikleri
Çalışmamızı üç grup üzerinde yoğunlaştırdık. Donanım distribütörleri, Türk PC markaları ve Türk Zincir Mağazaları. Tablolarımızda isimlerine göre alfabetik dizilmiş gördüğünüz bu firmalar sektörün önde gelenleridir. Ancak liderliklerini internetteki ayak izlerinde de gördüğümüzü söylemek en azından çoğu için mümkün değil. İlk şaşırdığımız internet sitesi ana sayfasını Secure Hypertext Transfer Protocol (https://) erişimine yönlendiren site bile olması veya çok anlamsız bir yoğunlukta ana sayfalarındaki reklam filmleri, ana sayfalarında kurumsal bir yapıya uymayacak inanılmaz düzensizlikler. Bir web sitesi ana sayfasında iletişim e-posta adresi olarak duyuru@xxx.com.tr olması bize “Yok artık!” diyecek duruma bile getirdi. İnternet sitelerine eriştiğimizde Favicon (favorite+icon) içermeyen ana sayfaları görmek üzücü. Ancak en şaşırtıcı olanı kuşkusuz “İletişim” sekmesinde e-posta adresleri olmayan firmaların web siteleri. İnternetin gücüne inanmayan bilgisayar şirketleri!

Mükemmel bir sonuç vermediğini bilsek de Alexa Rank ile şirketlerin popülerliğini ölçtüğümüzde Donanım Şirketlerinde Penta Bilgisayar ve Metro Elektronik firmalarının öne çıktığını görüyoruz. Türk PC Markalarında ise gururlarımız Casper ve Exper markalarının öne çıkması bizi sevindiriyor. Zincir mağazalarının Alexa ile ölçtüğümüz popülerlik sıralaması oldukça iyi. Türkiye’de erişim sıralaması açısından ilk 1,000 şirket içindeler. Tabi ki bunların ürün çeşitliğine dayanan sayfa sayılarının fazla olması da bunda ciddi bir etken.

Web sitelerindeki özgün içeriğe, sayfaya verilmiş bağlantılara ve bağlantı veren sayfaların kalitesine bağlı olarak değişen ve Google’ın site sıralamasında kullandığı algoritmanın sonucu sitenize verdiği değeri gösteren Google PageRank sıralamasında feci durumda olan firmalar bulunmakta. Google PageRank kriterine göre Exper ve Teknosa’nın “6” değerine ulaştığını görmek kıvanç verici. Koskoca Arçelik veya Beko markalarının siteleri bile ancak bu değerde.

Web sitelerini birçok analistin de kullandığı ve bizce değerli bilgiler veren farklı ayak izleri ile de inceledik. Örneğin tüm internette Google’ın firma adının geçtiği sayfa sayısı ve firma web sitesinde Google’ın taradığı sayfa sayısı. Makalemizin sonundaki tablodan da görüleceği gibi zincir mağazalarının pazarladıkları ürün adetine ait yoğun sayfa sayılarını ayrı tuttuğumuzda Penta Bilgisayar, Tesan İletişim, Armada öne çıkıyor. Sayfa sayıları yüksek gibi görünen bazı firmalara ait web sitelerinin aynı zamanda B2B sayfalarını da içerdiğini ve bu sebepten aynı zincir mağazaları gibi ürüne adetine yönelik sayfaların yoğunlukta olduğunu söylemeliyiz.

Sosyal Ağlarda Bilgisayar Şirketlerimiz Yok!
“Dijital Ayak İzleri” dendiğinde esas olarak firmaların sosyal ağlardaki varlığının analiz edilmesi gerektiğinin farkındayız ancak bizim bilgisayar şirketlerinin çok daha temel internet faziletlerinden faydalanabildiklerini gördüğümüz için web siteleri üzerine daha çok yoğunlaştık. Gerçek şu ki bilgisayar firmaları sosyal ağların gücünü sezmiş değiller. Sadece 3 Donanım şirketi, 2 Türk PC Markası ve 1 zincir mağazasının sosyal ağlarda formel ayak izlerini gördük. Hiçbir üst düzey yönetici sosyal ağları ciddiye almıyor, herhangi bir şirket sahibinin veya üst düzey yöneticinin blog sitesi yok. Hiçbir yönetici, sorumlu müdür veya işletme sahibi müşterisine değmek istemiyor, sanki onlardan saklanıyorlar. Social mention ve benzeri araçlar ile izlediğimizde firmaların ayak izleri sanki kayıp. Sadece Dente markası ile pazarlama yapan Denge Bilgisayarı bu konuda bir nebze önde olduğunu görüyor ve ayrı tutuyoruz.

Sosyal ağlar ile kuvvetlenen internet, e-postalar, SMS mesajlar ve diğer kısa anlık haberleşme, bugünün Dijital Dünyasında en kuvvetli pazarlama aracı. Anglosakson kültüründe “Word of Mouth” deyimi ile simgelenen bizim kültürümüzde ise kulaktan kulağa olarak çevrilebilecek yepyeni bir pazarlama modeli dijital yaşamımızı çevrelemekte ancak bizim firmalarımız bunun farkında değil. Özellikle Türk PC Markalarının bu duyarsızlığının nedenini araştırdığımızda yine ayak izlerinin çok fazla şey söylediğini fark ettik.

Sorun çok daha temel bir pazarlama eksikliğinden meydana geliyor. Firmalar CRM (Customer Relationship Management) müşteri ilişkileri yönetiminden habersizler. Bu firmalara birinin, günümüzde, teknolojik yeniliklerle elde edilen farklılaşmaların uzun süreli olmadığından, müşterilerinize benzersiz bir fiyat/satış önerisiyle gidebilmenin uzun vadede mümkün olmayacağından bahsetmesi gerekir. Bu yüzden, farklılaşmanın en önemli yollarından birisi olarak müşteri ilişkileri gösterilmektedir. Müşteri odaklı pazarlama anlayışının hakim olduğu bu yönetim felsefesinde, uzun süreli müşteri ilişkileri ve sadakati hedeflenmektedir.

İncelediğimiz firmaların hiçbirinde bir CRM ayak izi rastlamadık. Bırakın CRM’i web sitelerinde “destek” veya “Müşteri Hizmetleri” anlamında sekmesi olmayan firma bile var. Mersa Sistem veya Metro Elektronik gibi firmalar ve çok daha formel web sitesine sahip İndex ve Arena gibi firmaların web sitelerinde ciddi iletişim seçenekleri mevcut ama bunların hiçbiri CRM anlamında değil, sadece birkaç firmada Çağrı merkezi anlamında telefonlar bulunmakta ve bunlar da etkin değil. Hele zincir mağazaları “müşteri hizmeti” deyince akıllarına sadece satış amaçlı müşteri başvuruları geliyor. Üyelik koşulları, sipariş, ödeme seçenekleri, kargo ve iade koşulları… vs. CRM anlamında herhangi bir çalışmaları en azından internet üzerinden izlenemiyor.

Günümüz şartlarında, müşteri sadakatiyle sonuçlanacak müşteri ilişkileri, şirketlerin en önemli rekabet aracı durumundadır. Dijital Devrimin sonucu müşteri odaklı hizmetleri sosyal ağlara taşımak kaçınılmazdır. Size bu noktada bu firmaların çoğunun müşteri ilişkileri yönetimini üzerine odaklayabilecekleri bir araçtan bahsetmek istiyorum. Şunu hayal edin: Tüm müşterilerinizin donanım bilgilerini, bileşenlerini, performanslarını ve tüm donanım özelliklerini, ayrıca müşterilerinin Türkiye haritası üzerinde lokasyonunu biliyor ve izliyorsunuz. Türkiye çapında milyonlarca kullanıcının sinerjisine sahip bir topluluğa ait güncel istatistiksel verilerin gerçek zamanlı değerlendirildiği bir sisteme sahipsiniz. İstediğiniz müşteriye istediğiniz anlamda değiyorsunuz. Örneğin disk kapasitesi doldu “Bugün 1 TeraByte HDD bu kadar…” şeklinde bir mesajı sadece o müşteri görebiliyor. Modemi eskidi, erişebiliyorsunuz..vs. Tüm bu sinerjiyi firmanızdan yönetebilir hatta sosyal ağlarda benzer donanıma sahip kullanıcıları buluşturabilir ve aralarında bilgi ve deneyim paylaşmalarını sağlayabilirsiniz. Dijital Devrimin geldiği nokta budur. (BlackBox hakkında bilgi almak isteyenler: http://hwmblackbox.com)

Dijital Devrime Uyum
İncelemesini yaptığımız firmaların çoğunun Dijital Devrimin gereği bilgisayar kaynaklarına doğrudan erişim yerine sanal kaynaklara erişilerek kaynak paylaşımı yaptığını biliyoruz. Bunu kendi firmalarında felaket yönetimi ve iş sürekliliği açısından hemen uygulamaya koyuyorlar. Ancak yine de felaket yönetimleri açısından firmaların yedek lokasyonlarda veri sakladıklarına inanmıyoruz. Halbuki sanal makinelerin küresel anlamda esnekliği verilerinizin ve tüm uygulamalarınızın belki kilometrelerce uzaklıkta farklı merkezlere taşınmasını mümkün kılıyor. Deprem kuşağındaki bir ülke için yöneticilerin bunu tekrardan değerlendirmesini dileriz.
Yeşil Bilişim ve Sosyal Sorumluluk açılarından firmalara baktığımız hayal kırıklığımız büyüyor. Örneğin “Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 31.03.2005 tarihli kararı ile her çeşit ambalaj atığının geri kazanımı konusunda “Yetkilendirilmiş Kuruluş” olan Cevko’ya kayıtlı olmayan firmalar bile bulunmakta. Yine hemen hemen hiçbir firmanın internet sitesinde elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlandırılması (RoHS uyumu) yönetmeliğine uygun bir deklarasyonu bulunmamaktadır. Bu iki konuda da yarın öbür gün ceza alacak şirketler olacağı açıktır. Aklımıza hemen “Acaba bu şirketler 5651 kanunundan haberdarlar mı?” diye bir soru da gelmiyor değil.

Müşteri hizmetlerine pek önem vermeyen bu şirketlerin insan kaynakları açısından, kendi çıkarlarını doğrudan ilgilendiren bu konuya şaşırtıcı derecede duyarlı olduğunu görüyoruz. Birçok şirketin personel başvuru formları var ve sevindirici olan da bunların gerçekten kullanılıyor olması.
Sosyal Sorumluluk projeleri açısından ise birçok şirketin farklı alanlarda yoğun çalışmalarını görmek bizi sevindiriyor. Sektörel derneklere yapılan yardımlar, vakıflara ve üniversitelere yapılan hibeler ve çeşitli eğitim faaliyetleri gerçekten bilinçli işletmecilerimizi işaret ediyor. Bunlardan bizi gerçekten etkileyen birkaç tanesine değinmek istedik. Örneğin Tesan İletişim firmasının Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde yaptırdığı TESAN Anadolu Öğretmen Lisesi. Casper firmasının Yıldız Teknik Üniversitesine kurduğu laboratuvar, Teknosa firmasının İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Projesi dijital arşivi, Index Grup çalışanlarından oluşan “Sahnedeyiz” ekibinin hazırladığı yardım toplama amaçlı tiyatro çalışması ve Boğaziçi firmasının her sene düzenlediği kermes.

Bundan 3-4 ay önce bu firmaların sahiplerinden bir dostum bana “Abi, Google’da bilgisayar yazınca ilk olarak benim markam gelsin istiyorum” diye yardım istemişti. Belki o gün için beklentisi sadece Google arama motorlarını kandırmaktı ancak şundan eminim ki bugün bu firma sahiplerinin hepsi internetin gücünü, sosyal ağların etkisini ve dijital devrimin bilimi, iş hayatını ve toplumu yöneten, ilerlemelere kaynak teşkil eden, yüzyılın en önemli entelektüel disiplini olduğunun bilincinde. Dijital politikalar yenilikçilik açısından ekonomideki en etkin faktör. Eğer bunun bilincindeysek daha etkin bir internet temsilinden söz ediyor olabileceğiz.

 Save as PDF